کد مطلب:280198 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:246
آداب تعقیب نمازها
از جمله تكالیف انام در غیبت امام (علیه الصلوة و السلام) دعا نمودن است در حق امام زمان خود (ارواحنا فداه) بعد از هر نماز و متوسل شدن به آن حضرت، كه شفاعت فرماید در درگاه حضرت احدیت (جل جلاله و عم نواله) كه نماز تو مقبول شود. و تضرع نمائی كه اعمال تو را هر اوقات كه به امام تو عرضه می دارند، اعمال و صلوات تو را قبول فرماید و از صح مبارك بگذارند. و عمده ی تعقیبات بعد از هر نماز را دعا نمودن به وجود مقدس امام خود قرار دهی، یا به دعواتی كه مخصوصه و مأثوره است، یا به دعواتی كه خود انشاد و انشاء نماید و مخصوصا سلام فرستادن و زیارت آن حضرت و آباء معصومینش را (علیهم السلام) بعد از هر نماز - چنانكه سیره و داب اهل اسلام است - ترك ننمائی.
اما تعقیبات مخصوصه كه بعد از هر نماز از ائمه ی معصومین (علیهم السلام) رسیده كه مشتمل و متضمن است به دعا نمودن به وجود اقدس امام عصر (ارواحنا فداه) بسیار است.
از جمله دعواتی است كه در تعقیب هر دو ركعت نماز شب و بعد از نماز شفع و نماز وتر و قنوتات آنها وارد شده.
و ازجمله دعواتی است كه بعد از دو ركعت نماز نافله ی فجر و بعد از نماز صبح وارد شده و بعضی از آن دعوات را سابقا ذكر كردیم و بعضی را به جهت
[ صفحه 98]
طول آنها ترك كردیم - باید رجوع به كتب مخصوصه و غیرها شود - كه باید كمال اهتمام را در مداومت آنها نموده و تغافل از قرائت و مواظبت آنها نشود. از جمله دعواتی كه سزاوار است در تعقیب نماز ظهر بخوانی دعائی است كه سید بن طاوس (قدس سره) در «فلاح السائل» ذكر نموده كه از مهمات عقیب نماز ظهر اقتدا كردن است به حضرت صادق (علیه السلام) در دعا از برای مهدی (صلوات الله علیه) چنانچه روایت كرده به اسناد خود از عبادین محمد مداینی كه گفت:
داخل شدم بر ابی عبدالله (علیه السلام) در مدینه در وقتی كه فارغ شده بود از نماز ظهر و دستهای خود را به آسمان بلند كرده و می گفت:
ای سامع كل صوت، ای جامع كل فوت، ای باری ء كل نفس بعد الموت، ای باعث ای وارث، ای سید السادة، ای اله الالهة، ای جبار الجبابرة، ای ملك الدنیا و الاخرة، ای رب الارباب، ای ملك الملوك، ای بطاش ای ذا البطش الشدید، ای فعال لما یرید، ای محصی عدد الانفاس و نقل الاقدام، ای من السر عنده علانیة، ای مبدء ای معید، اسئلك بحقك علی خیرتك من خلقك و بحقهم الذی اوجبت لهم علی نفسك ان تصلی علی محمد و اهل بیته و ان تمن علی الساعة بفكاك رقبتی من النار و انجز لولیك و ابن نبیك الداعی الیك باذنك و امینك فی خلقك و عینك فی عبادك و حجتك علی خلقك علیه صلواتك و بركاتك وعده. اللهم ایده بنصرك و انصر عبدك و قو اصحابه و صبرهم، و افتح لهم من لدنك سلطانا نصیرا و عجل فرجه و امكنه من اعدائك و اعداء رسولك یا ارحم الراحمین.
در بعض از نسخ به جای «ای» همه جا «یا» حرف نداست. راوی گوید: گفتم:«فدای تو شوم، آیا برای نفس خود دعا نكردی؟
[ صفحه 99]
فرمودند:«به تحقیق دعا كردم از برای نور آل محمد (علیهم السلام) و سابق ایشان و انتقام كشنده ی به امر خداوند از دشمنان آل محمد (علیهم السلام). «گفتم: «فدای تو شوم،كی خروج او خواهد بود؟ فرمودند:«هر زمان اراده فرماید خدائی كه از برای اوست خلق و امر...»
از جمله دعواتی كه نیز سید (قدس الله روحه) در «فلاح السائل» ذكر نموده - به اسناد خود از حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) - كه جمیل بن دراج می گوید:
مردی آمد خدمت آن حضرت (علیه السلام) و عرض كرد:
«یا سیدی، سنم بالا رفته و خویشان من همه مرده اند و مونسی ندارم، می ترسم كه مرا نیز مرگ دریابد. «حضرت فرمودند:«برادران مومن صالح، برای انس گرفتن بهترند از اقارب. و اگر درازی عمر خود و خویشان و دوستان خود را بخواهی،این دعا را بعد از هر نماز بخوان:
اللهم صل علی محمد و آل محمد، اللهم ان رسولك الصادق المصدق صلواتك علیه و آله قال انك قلت: «ما ترددت فی شیی ء انا فاعله كترددی فی قبض روح عبدی المومن، یكره الموت و انا اكره مسائته. «اللهم فصل علی محمد و آل محمد و عجل لولیك الفرج و العافیة و النصر و لا تسونی فی نفسی و لا فی احد من احبتی...
و اگر خواهی یك یك از دوستان خود را نام ببر و بگو:
و لا فی فلان و لا فی فلان...
راوی گفت:
چون بر این دعا مداومت كردم، چندن عمر یافتم كه از زندگانی ملول شدم.
[ صفحه 100]
مجلسی (قدس سره) در «مقباس» می گوید:
این دعا بسیار معتبر است و در جمیع كتب دعا نقل شده.
پس در وقت گفتن این عبارات كه:
عجل لولیك الفرج و العافیة و النصر...
متذكر امام عصر (ارواحنا فداه) شوی و فرج و عافیت و نصرت آن حضرت را از خدای تعالی بخواهی.
از جمله دعواتی كه مناسب است خوانده شود، دعائی است كه در تعقیب نماز عصر وارد شده، سید بن طاوس (قدس سره) و جمعی از علماء در كتب خود ذكر كرده اند. پس سید فرموده:
از جمله مهمات بعد از نماز عصر اقتدا نمودن است به مولای ما موسی بن جعفر (علیهماالسلام) در دعا نمودن از برای مولای ما مهدی (صلوات الله علیه) چنانچه روایت كرده آن را محمد بن بشیر ازدی از احمد بن عمر كاتب از حسن بن محمد بن جمهور عمی از پدرش محمد بن جمهور از یحیی بن فضل نوفلی، گفت:
داخل شدم بر حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) در بغداد زمانی كه فارغ شده بود از نماز عصر، پس دستهای خود را به آسمان بلند كرد و فرمود:
انت الله لا اله الا انت الاول و الاخر والظاهر و الابطن و انت الله لا اله الا انت الیك زیادة الاشیاء و نقصانها و انت الله لا اله الا انت خلقت خلقك بغیر معونة من غیرك و لا حاجة الیهم و انت الله لا اله الا انت منك المشیة والیك البداء، انت الله لا اله الا انت قبل القبل و خالق القبل انت الله لا اله الا انت بعد البعد و خالق البعد، انت الله لا اله الا انت تمحو ما تشاء و تثبت و عندك ام الكتاب انت الله لا اله الا انت غایة كل شیی ء و وارثه، انت الله لا
[ صفحه 101]
اله الا انت لا یعزب عنك الدقیق و لا الجلیل، انت الله لا اله الا انت لا یخفی علیك اللغات و لا تتشابه علیك الاصوات كل یوم انت فی شان لا یشغلك شان عن شان، عالم الغیب و اخفی دیان یوم الدین مدبر الامور باعث من فی القبور محیی العظام و هی رمیم، اسئلك باسمك المكنون المخزون الحی القیوم الذی لا یخیب من سئلك به، اسئلك ان تصلی علی محمد و آله و ان تعجل فرج المنتقم لك من اعدائك و انجز له ما وعدته یا ذالجلال و الاكرام.
یحیی بن فضل نوفلی گفت:
عرض كردم:«كیست برای آنكه دعا نمودید؟ «فرمودند: این مهدی است از آل محمد (علیهم السلام). پدرم فدای آنكه فراخ شكم است، پیوسته ابروان، ساقهای باریك دارد، میان دو منكبش دور و رنگش گندمگون كه زردی چهره او را از بیداری شب عارض شده. پدرم فدای آنكه در شبش مراقب است ستارگان را كه سجده كند یا ركوع كند. پدرم فدای آنكه قائم بامر الله است.
از جمله دعاها كه مناسب است بعد از هر نماز یا در هر روز خوانده شود - كه متضمن است بر استدعای از درگاه حضرت احدیت (بهر برهانه) بر رویت قائم آل محمد (ارواحنا فداه) - دعائی است كه سید بن طاوس در «مهج الدعوات) در جزو احراز حضرت زین العابدین و الساجدین - (علیه السلام) ذكر نموده و هو هذا:
بسم الله الرحمن الرحیم، یا اسمع السامعین، یا ابصرالناظرین یا اسرع الحاسبین، یا احكم الحاكمین، یا خالق المخلوقین، یا رازق المرزوقین، یا ناصر المنصورین،یا ارحم الراحمین، یا دلیل المتحیرین، یا غیاث
[ صفحه 102]
المستغیثین، اغثتنی یا مالك یوم الدین، ایاك نعبد و ایاك نستعین، یا صریخ المكروبین، یا مجیب دعوة المضطرین، انت الله رب العالمین انت الله لا اله الا انت الملك الحق المبین الكبریاء رداؤك. اللهم صل علی محمد المصطفی و علی علی المرتضی و فاطمة الزهراء و خدیجة الكبری و الحسن المجتبی و الحسین الشهید بكربلاء و علی بن الحسن زین العابدین و محمد بن علی الباقر و جعفر بن محمد الصادق و موسی بن جعفر الكافظم و علی بن موسی الرضا و محمد بن علی التقی الجواد و علی بن محمد النقی الهادی و الحسن بن علی العسكری و الحجة القائم المهدی الهادی الامام المنتظر صلوات الله علیهم اجمعین. اللهم و آل من والاهم و عاد من عاداهم و انصر من نصرهم و اخذل من خذلهم و العن من ظلمهم و عجل فرج ال محمد و انصر شیعة آل محمد و اهلك اعداء آل محمد و ارزقنی رؤیة قائم آل محمد واجعلنی من اتباعه و اشیاعه و الراضین بفعله برحمتك یا ارحم الراحمین.
از جمله دعائی است كه در سجده، بعد از نماز باید خواند - كه مشتمل است بر دعای فرج - چنانكه سید بن طاوس (قدس سره) از حضرت صادق (علیه الصلوة و السلام) روایت كرده كه آن حضرت در سجده دعای طولانی خوانده اند كه اول آن این است:
لا اله الا انت مقلب القلوب و الابصار...
تا آنجا كه فرموده اند:
ان تأذن لفرج من بفرج فرح اولیائك و اصفیائك من خلقك و به تبید الظالمین و تهلكهم عجل ذلك یا رب العالمین.
[ صفحه 103]
اما تعقیبات مخصوصه كه بعد از هر نماز از ائمه ی معصومین (علیهم السلام) رسیده كه مشتمل و متضمن است به دعا نمودن به وجود اقدس امام عصر (ارواحنا فداه) بسیار است.
از جمله دعواتی است كه در تعقیب هر دو ركعت نماز شب و بعد از نماز شفع و نماز وتر و قنوتات آنها وارد شده.
و ازجمله دعواتی است كه بعد از دو ركعت نماز نافله ی فجر و بعد از نماز صبح وارد شده و بعضی از آن دعوات را سابقا ذكر كردیم و بعضی را به جهت
[ صفحه 98]
طول آنها ترك كردیم - باید رجوع به كتب مخصوصه و غیرها شود - كه باید كمال اهتمام را در مداومت آنها نموده و تغافل از قرائت و مواظبت آنها نشود. از جمله دعواتی كه سزاوار است در تعقیب نماز ظهر بخوانی دعائی است كه سید بن طاوس (قدس سره) در «فلاح السائل» ذكر نموده كه از مهمات عقیب نماز ظهر اقتدا كردن است به حضرت صادق (علیه السلام) در دعا از برای مهدی (صلوات الله علیه) چنانچه روایت كرده به اسناد خود از عبادین محمد مداینی كه گفت:
داخل شدم بر ابی عبدالله (علیه السلام) در مدینه در وقتی كه فارغ شده بود از نماز ظهر و دستهای خود را به آسمان بلند كرده و می گفت:
ای سامع كل صوت، ای جامع كل فوت، ای باری ء كل نفس بعد الموت، ای باعث ای وارث، ای سید السادة، ای اله الالهة، ای جبار الجبابرة، ای ملك الدنیا و الاخرة، ای رب الارباب، ای ملك الملوك، ای بطاش ای ذا البطش الشدید، ای فعال لما یرید، ای محصی عدد الانفاس و نقل الاقدام، ای من السر عنده علانیة، ای مبدء ای معید، اسئلك بحقك علی خیرتك من خلقك و بحقهم الذی اوجبت لهم علی نفسك ان تصلی علی محمد و اهل بیته و ان تمن علی الساعة بفكاك رقبتی من النار و انجز لولیك و ابن نبیك الداعی الیك باذنك و امینك فی خلقك و عینك فی عبادك و حجتك علی خلقك علیه صلواتك و بركاتك وعده. اللهم ایده بنصرك و انصر عبدك و قو اصحابه و صبرهم، و افتح لهم من لدنك سلطانا نصیرا و عجل فرجه و امكنه من اعدائك و اعداء رسولك یا ارحم الراحمین.
در بعض از نسخ به جای «ای» همه جا «یا» حرف نداست. راوی گوید: گفتم:«فدای تو شوم، آیا برای نفس خود دعا نكردی؟
[ صفحه 99]
فرمودند:«به تحقیق دعا كردم از برای نور آل محمد (علیهم السلام) و سابق ایشان و انتقام كشنده ی به امر خداوند از دشمنان آل محمد (علیهم السلام). «گفتم: «فدای تو شوم،كی خروج او خواهد بود؟ فرمودند:«هر زمان اراده فرماید خدائی كه از برای اوست خلق و امر...»
از جمله دعواتی كه نیز سید (قدس الله روحه) در «فلاح السائل» ذكر نموده - به اسناد خود از حضرت ابی عبدالله (علیه السلام) - كه جمیل بن دراج می گوید:
مردی آمد خدمت آن حضرت (علیه السلام) و عرض كرد:
«یا سیدی، سنم بالا رفته و خویشان من همه مرده اند و مونسی ندارم، می ترسم كه مرا نیز مرگ دریابد. «حضرت فرمودند:«برادران مومن صالح، برای انس گرفتن بهترند از اقارب. و اگر درازی عمر خود و خویشان و دوستان خود را بخواهی،این دعا را بعد از هر نماز بخوان:
اللهم صل علی محمد و آل محمد، اللهم ان رسولك الصادق المصدق صلواتك علیه و آله قال انك قلت: «ما ترددت فی شیی ء انا فاعله كترددی فی قبض روح عبدی المومن، یكره الموت و انا اكره مسائته. «اللهم فصل علی محمد و آل محمد و عجل لولیك الفرج و العافیة و النصر و لا تسونی فی نفسی و لا فی احد من احبتی...
و اگر خواهی یك یك از دوستان خود را نام ببر و بگو:
و لا فی فلان و لا فی فلان...
راوی گفت:
چون بر این دعا مداومت كردم، چندن عمر یافتم كه از زندگانی ملول شدم.
[ صفحه 100]
مجلسی (قدس سره) در «مقباس» می گوید:
این دعا بسیار معتبر است و در جمیع كتب دعا نقل شده.
پس در وقت گفتن این عبارات كه:
عجل لولیك الفرج و العافیة و النصر...
متذكر امام عصر (ارواحنا فداه) شوی و فرج و عافیت و نصرت آن حضرت را از خدای تعالی بخواهی.
از جمله دعواتی كه مناسب است خوانده شود، دعائی است كه در تعقیب نماز عصر وارد شده، سید بن طاوس (قدس سره) و جمعی از علماء در كتب خود ذكر كرده اند. پس سید فرموده:
از جمله مهمات بعد از نماز عصر اقتدا نمودن است به مولای ما موسی بن جعفر (علیهماالسلام) در دعا نمودن از برای مولای ما مهدی (صلوات الله علیه) چنانچه روایت كرده آن را محمد بن بشیر ازدی از احمد بن عمر كاتب از حسن بن محمد بن جمهور عمی از پدرش محمد بن جمهور از یحیی بن فضل نوفلی، گفت:
داخل شدم بر حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) در بغداد زمانی كه فارغ شده بود از نماز عصر، پس دستهای خود را به آسمان بلند كرد و فرمود:
انت الله لا اله الا انت الاول و الاخر والظاهر و الابطن و انت الله لا اله الا انت الیك زیادة الاشیاء و نقصانها و انت الله لا اله الا انت خلقت خلقك بغیر معونة من غیرك و لا حاجة الیهم و انت الله لا اله الا انت منك المشیة والیك البداء، انت الله لا اله الا انت قبل القبل و خالق القبل انت الله لا اله الا انت بعد البعد و خالق البعد، انت الله لا اله الا انت تمحو ما تشاء و تثبت و عندك ام الكتاب انت الله لا اله الا انت غایة كل شیی ء و وارثه، انت الله لا
[ صفحه 101]
اله الا انت لا یعزب عنك الدقیق و لا الجلیل، انت الله لا اله الا انت لا یخفی علیك اللغات و لا تتشابه علیك الاصوات كل یوم انت فی شان لا یشغلك شان عن شان، عالم الغیب و اخفی دیان یوم الدین مدبر الامور باعث من فی القبور محیی العظام و هی رمیم، اسئلك باسمك المكنون المخزون الحی القیوم الذی لا یخیب من سئلك به، اسئلك ان تصلی علی محمد و آله و ان تعجل فرج المنتقم لك من اعدائك و انجز له ما وعدته یا ذالجلال و الاكرام.
یحیی بن فضل نوفلی گفت:
عرض كردم:«كیست برای آنكه دعا نمودید؟ «فرمودند: این مهدی است از آل محمد (علیهم السلام). پدرم فدای آنكه فراخ شكم است، پیوسته ابروان، ساقهای باریك دارد، میان دو منكبش دور و رنگش گندمگون كه زردی چهره او را از بیداری شب عارض شده. پدرم فدای آنكه در شبش مراقب است ستارگان را كه سجده كند یا ركوع كند. پدرم فدای آنكه قائم بامر الله است.
از جمله دعاها كه مناسب است بعد از هر نماز یا در هر روز خوانده شود - كه متضمن است بر استدعای از درگاه حضرت احدیت (بهر برهانه) بر رویت قائم آل محمد (ارواحنا فداه) - دعائی است كه سید بن طاوس در «مهج الدعوات) در جزو احراز حضرت زین العابدین و الساجدین - (علیه السلام) ذكر نموده و هو هذا:
بسم الله الرحمن الرحیم، یا اسمع السامعین، یا ابصرالناظرین یا اسرع الحاسبین، یا احكم الحاكمین، یا خالق المخلوقین، یا رازق المرزوقین، یا ناصر المنصورین،یا ارحم الراحمین، یا دلیل المتحیرین، یا غیاث
[ صفحه 102]
المستغیثین، اغثتنی یا مالك یوم الدین، ایاك نعبد و ایاك نستعین، یا صریخ المكروبین، یا مجیب دعوة المضطرین، انت الله رب العالمین انت الله لا اله الا انت الملك الحق المبین الكبریاء رداؤك. اللهم صل علی محمد المصطفی و علی علی المرتضی و فاطمة الزهراء و خدیجة الكبری و الحسن المجتبی و الحسین الشهید بكربلاء و علی بن الحسن زین العابدین و محمد بن علی الباقر و جعفر بن محمد الصادق و موسی بن جعفر الكافظم و علی بن موسی الرضا و محمد بن علی التقی الجواد و علی بن محمد النقی الهادی و الحسن بن علی العسكری و الحجة القائم المهدی الهادی الامام المنتظر صلوات الله علیهم اجمعین. اللهم و آل من والاهم و عاد من عاداهم و انصر من نصرهم و اخذل من خذلهم و العن من ظلمهم و عجل فرج ال محمد و انصر شیعة آل محمد و اهلك اعداء آل محمد و ارزقنی رؤیة قائم آل محمد واجعلنی من اتباعه و اشیاعه و الراضین بفعله برحمتك یا ارحم الراحمین.
از جمله دعائی است كه در سجده، بعد از نماز باید خواند - كه مشتمل است بر دعای فرج - چنانكه سید بن طاوس (قدس سره) از حضرت صادق (علیه الصلوة و السلام) روایت كرده كه آن حضرت در سجده دعای طولانی خوانده اند كه اول آن این است:
لا اله الا انت مقلب القلوب و الابصار...
تا آنجا كه فرموده اند:
ان تأذن لفرج من بفرج فرح اولیائك و اصفیائك من خلقك و به تبید الظالمین و تهلكهم عجل ذلك یا رب العالمین.
[ صفحه 103]